Pattacon, aanvankelijk de waarde van een rijksd., later ad 3 gulden.

.--3.morgen.is.1.bunder,
is.1.ha..Een.morgen.is.4
--vierdel,.is.150.roeden.

OP DE HEUVEL

. . .
DEEL EEN...................DEEL TWEE..................DEEL DRIE
MANCKENHOEFFSTAT.........KERK EN KROEG.........EVERS-OP-DE-HEUVEL

In november 1775 kocht het echtpaar Heyligers voor maar liefst 2300 pattacons van de Hr. Amptman* F. Schleicher uit Heinsberg diens erfgoederen onder Sint-Odiliënberg. Alles bij elkaar was dat zo'n 25 bunder land, bestaande uit akkers, weiden, beemden en broek. In 1717 stonden de meeste van deze goederen nog op naam van de weduwe Moeits te Venlo. (* burgemeester)

Tevens namen de kopers bij die gelegenheid een lening van 150 pattacons over, ten laste van de kinderen Evers, gevest op hun huis en erf, genaamd den Heuvel naast de smidse van schepen Van der Borgh. Het huis werd bewoond door Maen Evers en zijn vrouw Helena Slabbers. Mede-eigenaren waren Ruth Geraeds c.s., Christiaen Evers en Jan Evers te Lerop. Het waren de kinderen van Hendrick Evers en Catharina Slijpen. (Aantekeningen voor schepen D. Heijligers, in privébezit. Kopie hiervan in het Roerstreekmuseum te Sint-Odilienberg.)

Een eeuw eerder, in 1679 werd mr. Mout-hoff van burgemeester Moeits van Venlo aangeslagen voor 4 rijksdaalders. Volgens het bunderboek van 1717 hoorde daartoe zo'n 14 bunder land, beemd en houtgewas. Het overige land van Schleicher was afkomstig van de weduwe Cnops. En in diezelfde huijserschat van 1679 werd haar huis aangeslagen voor maar liefst 6 rijksdaalders! Dat was in die tijd dan ook het grootste huis in het dorp: de herberg Op de Heuvel.

Aanvankelijk was het aanhalen van bovenstaande overdracht enkel bedoeld als inleiding tot dit opstel. Naderhand bleek dat er een veel nauwere band heeft bestaan tussen de familie van de verkoper en genoemde herberg. Ook de genoemde hypotheek is welhaast eeuwenlang onopeisbaar op huis en hof blijven staan.

De oude benaming van de boerderij is Manckenhof. De akker ernaast die reikte tot de gronden IngenDael werd hiervan omstreeks 1675 afgesplitst. Toen werd daarop het brouwershuis gebouwd waarop de naam Op de Heuvel sindsdien verbonden bleef. Sinds omstreeks 1730 kwam hier de familie Evers wonen, wiens naam weer verbonden bleef aan het huis op de Heuvel.

In deze streek wordt elke glooiing of verhoging in het landschap al gauw met 'berg' aangeduid. In de streektaal wordt dat woord ook gebruikt voor het dorp, vroeger gemeente Sint-Odilienberg, maar dan met een korte klank. In het Nederlands zou dat Bergen betekenen. Het dorp kent inderdaad naast de kerkberg nog de Heuvel, dus minstens twee 'bergen' die samen het dorp Berg vormen. Op de ene 'berg' stond de kerk met de pastorie en de Mariakapel, op de andere berg speelde zich het dorpsleven af en vergaderden de schepenen in een van de kroegen die vooral daar verzameld stonden rondom de dorpsput.

Een woord van dank is hier wel op zijn plaats aan zr. Pauline CSSR van de priorij Thabor, aan Huub Schmitz, Jo Schreurs, drs. Jaak Slangen, aan Jo Smeets, beheerder Roerstreekmuseum, aan mevrouw Theunissen-Peters, Jeu Veelen en dr. Gerard Venner, die allen op enigerlei wijze hebben bijgedragen aan het tot stand komen van deze artikelen-reeks over het huis op de Heuvel, hetzij middels beeldmateriaal, vriendelijke medewerking en/of informatie over dit onderwerp.

Gebruikte bronnen
Heemkundemuseum HVR in Sint-Odiliënberg: Kopie van Aantekeningen voor schepen D. Heijligers'. (Origineel in privébezit)
Priorij Thabor, Sint-Odiliënberg: Parochie-archief Sint-Odiliënberg.
Regionaal Historisch Centrum Limburg te Maastricht (RHCL):
- H.Hanssen: Inventaris archieven van het bisdom Roermond, 1559-1801: Archief van de bisschoppen.
- G.A.H.Venner: Inventaris van archieven van overheidsfuntionarissen in het ambt Montfort (Maastricht 1995)
- Archief schepenbank van Sint-Odiliënberg.
- G.A.H.Venner: Archief Hof van Gelder te Roermond
- Overlijdensregister parochie St. Catharina te Montfort.
- A.W.van Beurden: Inventaris archief Huis Well.
- Memories van Successie (MvS); eveneens opp fiches in GAR.
- Archief van de hypotheekbewwarder.
- Archief notaris P. Thijssen, Sint-Odiliënberg.
Gemeentearchief Roermond (GAR):
- afd. IV nr. 183: Parochie-archief Sint-Odiliënberg.
- G. van Bree: Inventaris van het archief Hoofdgerecht Roermond
- Archief Notarissen Roermond.
- Archief gemeente Sint-Odiliënberg